İşten çıkış kodları, çalışanların iş sözleşmelerinin sona erme nedenlerini belirten ve SGK tarafından standartlaştırılmış resmi kodlardır. İşten çıkarma sürecinde bu kodların doğru kullanılması, çalışanların yasal haklarının korunması açısından büyük önem taşır.
İşten Çıkış Kodları Nedir?
İşten çıkış kodları, işveren ile çalışan arasındaki iş ilişkisinin hangi şartlar altında sona erdiğini gösteren önemli bir yasal göstergedir. Her kod, farklı bir işten ayrılma senaryosunu temsil eder ve çalışanın kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşı gibi haklarını belirlemede kullanılır. İşten çıkarma işlemlerinde kullanılan bu kodlar, hem işveren hem de çalışan için önemli yasal sonuçlar doğurur.
SGK İşten Çıkış Kodları
SGK işten çıkış kodları, işten çıkarma nedenlerini sistematik bir şekilde kategorize eder. Her kod, belirli bir işten ayrılma durumunu ve bunun yasal çerçevesini tanımlar. İşten çıkarma sürecinde kullanılan bu kodlar, hem işveren hem de çalışan için önemli yasal sonuçlar doğurur. Aşağıdaki tabloda tüm SGK işten çıkış kodları ve detaylı açıklamaları yer almaktadır.
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| 1 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi |
| 2 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi |
| 3 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) |
| 4 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi |
| 5 | Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi |
| 8 | Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle |
| 9 | Malulen emeklilik nedeniyle |
| 10 | Ölüm |
| 11 | İş kazası sonucu ölüm |
| 12 | Askerlik |
| 13 | Kadın işçinin evlenmesi |
| 14 | Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması |
| 15 | Toplu işçi çıkarma |
| 16 | Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli |
| 17 | İşyerinin kapanması |
| 18 | İşin sona ermesi |
| 19 | Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
| 20 | Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
| 21 | Statü değişikliği |
| 22 | Diğer nedenler |
| 23 | İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih |
| 24 | İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih |
| 25 | İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih |
| 26 | Disiplin Kurulu kararı ile fesih |
| 27 | İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih |
| 28 | İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih |
| 29 | İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih |
| 30 | Vize süresinin bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
| 31 | Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih |
| 32 | 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih |
| 33 | Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi |
| 34 | İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih |
| 35 | 6495 SK nedeniyle devlet memurluğuna geçenler |
| 36 | KHK ile işyerinin kapatılması |
| 37 | KHK ile kamu görevinden çıkarma |
| 38 | Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma |
| 39 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş |
| 40 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış |
| 41 | Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler (SGK tarafından değişik gerekçeler nedeniyle işten ayrılışları re’sen düzenlenenler için seçilecek koddur) |
| 42 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a: İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması |
| 43 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b: İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması |
| 44 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c: İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması |
| 45 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d: İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması |
| 46 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e: İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması |
| 47 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f: İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi |
| 48 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g: İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi |
| 49 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h: İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi |
| 50 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı: İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması |
Deneme Süresi İle İlgili Kodlar (Kod 1-2)
Kod 1: Deneme Süreli İş Sözleşmesinin İşverence Feshi
İşveren tarafından yapılan işten çıkarma işleminde, deneme süresi içinde çalışanın performansını veya işe uygunluğunu değerlendirerek iş sözleşmesini sonlandırabilir. Bu durumda tazminat hakları doğmaz.
Kod 2: Deneme Süreli İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi
Çalışan, deneme süresi içinde işin veya çalışma koşullarının beklentilerini karşılamadığını düşünürse sözleşmeyi sonlandırabilir. Bu durumda da tazminat hakları söz konusu olmaz.
Normal Fesih Kodları (Kod 3-5)
Kod 3: Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi (İstifa)
Çalışanın kendi isteğiyle işten ayrılması durumudur. İstifa durumunda kıdem tazminatı hakkı doğmaz, ancak ihbar sürelerine uyulması gerekir.
Kod 4: İşveren Tarafından Haklı Sebep Bildirilmeden Fesih
İşverenin geçerli bir sebep göstermeden iş akdini sonlandırması durumudur. Bu durumda çalışan tüm yasal haklarını (kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, işsizlik maaşı) alabilir.
Kod 5: Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Sona Ermesi
Başlangıçta belirli bir süre için yapılmış iş sözleşmesinin süresinin dolması durumudur. Kıdem tazminatı hakkı doğabilir.
Emeklilik ve Vefat Kodları (Kod 8-11)
Kod 8-9: Emeklilik Nedeniyle Ayrılma
- Kod 8: Yaşlılık veya toptan ödeme nedeniyle emeklilik
- Kod 9: Malulen emeklilik Her iki durumda da çalışan kıdem tazminatına hak kazanır.
Kod 10-11: Vefat Durumları
- Kod 10: Normal vefat
- Kod 11: İş kazası sonucu vefat Vefat durumlarında kıdem tazminatı yasal mirasçılara ödenir.
Özel Durum Kodları (Kod 12-14)
Kod 12: Askerlik
Zorunlu askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılma durumudur. Kıdem tazminatı hakkı doğurur.
Kod 13: Kadın İşçinin Evlenmesi
Kadın çalışanın evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılma talebinde bulunması durumudur. Kıdem tazminatı hakkı vardır.
Kod 14: Emeklilik İçin Yaş Dışında Diğer Şartların Tamamlanması
Emeklilik için gerekli prim günü ve sigortalılık süresini tamamlayan ancak yaş şartını bekleyen çalışanların işten ayrılması durumudur.
İşyeri Kaynaklı Kodlar (Kod 15-18)
Kod 15: Toplu İşçi Çıkarma
İşyerinin ekonomik, teknolojik veya yapısal değişiklikler nedeniyle toplu işçi çıkarması durumudur. Tüm tazminat hakları korunur.
Kod 16: İşyeri İçi Nakil
Aynı işverene ait farklı bir işyerine geçiş durumudur. Sigorta kesintisiz devam eder.
Kod 17: İşyerinin Kapanması
İşyerinin tamamen kapanması durumudur. Çalışanlar tüm yasal haklarını alır.
Kod 18: İşin Sona Ermesi
Yapılan işin tamamlanması nedeniyle iş akdinin sona ermesi durumudur.
Mevsimlik ve Kampanya İşleri (Kod 19-20)
Kod 19: Mevsim Bitimi
Mevsimlik işlerde sezonun sona ermesi durumudur. İş akdi askıya alınır.
Kod 20: Kampanya Bitimi
Belirli bir kampanya veya proje süresince yapılan işlerin tamamlanması durumudur.
Zorunlu Nedenler ve Sağlık Sebepleri (Kod 23-28)
Kod 23-24: İşçi Tarafından Fesih
- Kod 23: Zorunlu nedenlerle fesih
- Kod 24: Sağlık nedeniyle fesih Her iki durumda da kıdem tazminatı hakkı doğar.
Kod 27-28: İşveren Tarafından Fesih
- Kod 27: Zorunlu nedenler ve tutukluluk
- Kod 28: Sağlık nedenleri İşverenin haklı nedenlerle fesih durumlarıdır.
Ahlaki ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık (Kod 25-26, 29)
Kod 25: İşçi Tarafından Ahlaki Nedenlerle Fesih
İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle işçinin iş akdini sonlandırması.
Kod 26: Disiplin Kurulu Kararı
İşyeri disiplin kurulu kararıyla yapılan fesih işlemi.
Kod 29: İşveren Tarafından Ahlaki Nedenlerle Fesih
Çalışanın ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle işverenin iş akdini sonlandırması.
Özel Kanun ve Düzenlemeler (Kod 31-41)
Kod 31: Kanuni Fesih
Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu ve Grev ve Lokavt Kanunu kapsamındaki fesihler.
Kod 32: Özelleştirme
4046 sayılı Kanun kapsamında özelleştirme nedeniyle yapılan fesihler.
Kod 33-34: Özel Durumlar
- Kod 33: Gazeteci sözleşmesi feshi
- Kod 34: İşyeri devri ve değişiklikler
Kod 35-41: Kamu ve İdari Düzenlemeler
- Kod 35: Devlet memurluğuna geçiş
- Kod 36-37: KHK ile ilgili fesihler
- Kod 38: Doğum nedeniyle ayrılma
- Kod 39-40: 696 sayılı KHK düzenlemeleri
- Kod 41: Re’sen işten ayrılış
4857 Sayılı İş Kanunu Madde 25-II Kapsamındaki Kodlar (Kod 42-50)
Bu kodlar, İş Kanunu’nun 25. maddesinin II. bendinde belirtilen haklı nedenle derhal fesih sebeplerini detaylandırır:
Kod 42: Yanlış Bilgi Verme
İş sözleşmesi yapılırken gerçeğe uygun olmayan bilgiler verilmesi.
Kod 43-44: Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışlar
- Kod 43: Şeref ve namusa dokunacak davranışlar
- Kod 44: Cinsel taciz
Kod 45-46: İşyeri Düzenini Bozucu Davranışlar
- Kod 45: Sataşma ve madde kullanımı
- Kod 46: Güveni kötüye kullanma ve hırsızlık
Kod 47-50: İş Akışını Engelleyen Durumlar
- Kod 47: İşyerinde suç işleme
- Kod 48: Devamsızlık
- Kod 49: Görevleri yapmama
- Kod 50: İşyeri güvenliğini tehlikeye düşürme
