Şirketinizi kurduktan sonra yapmanız gereken önemli adımlardan biri de Ticaret Odası kaydıdır. Her işletme için zorunlu olmasa da, birçok sektörde faaliyet gösterebilmek için bu kayıt yasal bir zorunluluk haline gelmiştir. Özellikle limited ve anonim şirketler için ticaret odası kaydı, şirketin ticari kimliğini tamamlayan ve birçok alanda avantaj sağlayan bir işlemdir.
Ticaret Odası Kaydı Nedir?
Ticaret Odası kaydı, şirketinizin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) bağlı ilgili ticaret odasında resmi olarak kayıt altına alınmasıdır. Bu kayıt sayesinde işletmeniz “tacir” sıfatını kazanır ve çeşitli resmi belge, teşvik ve başvurular için gerekli olan oda kayıt belgesi, faaliyet belgesi, ihracat belgeleri gibi dokümanlara erişim hakkı elde eder.
Ticaret Odası Kaydı Zorunlu mu?
Ticaret siciline kayıtlı tacirler ile sanayici ve deniz taciri sıfatını taşıyan tüm gerçek ve tüzel kişiler, faaliyet gösterdikleri yerdeki Ticaret Odası’na kayıt yaptırmak zorundadır. Bu yükümlülük, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 9. maddesi ve ilgili yönetmeliklerle belirlenmiştir.
Zorunlu kayıt kapsamında yer alan başlıca durumlar şunlardır:
- Limited ve anonim şirketler,
- Sanayi ürünleri üreten firmalar,
- Deniz taşımacılığı faaliyetinde bulunan tacirler,
- Devlet, belediye veya özel idarelerin kurduğu ticari işletmeler ve şubeleri,
- Sermayesinin tamamı kamuya ait olan iktisadi müesseseler,
- Sanayi ürünlerini birden fazla satış noktasında satan sanayiciler,
- Sanayi dışında farklı ticari faaliyetlerle uğraşan üretici firmalar,
- Deniz ticaret odasına kayıtlı olup, başka faaliyetleri olan firmaların ilgili ticaret odasına da ayrıca kaydı.
Ticaret odası kaydı zorunluluğu, belirli şartlar ve vergi mükellefiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Yukarıda belirtilen tanımların dışındaki vergi mükellefleri genellikle ticaret odasına kayıt yaptırmak zorunda değildir. Örneğin, bilanço esasına göre defter tutmayan şahıs şirketleri esnaf ve sanatkar odalarına kayıt olabilirler.
Ayrıca, berberlik, bakkallık, terzilik, kuaförlük gibi esnaf faaliyetlerine giren ve basit usule tabi olan şahıs işletmeleri ticaret odasına değil, esnaf ve sanatkarlar odasına kayıt yaptırmaları gerekir.
Bununla birlikte, şahıs şirketi sahiplerinin kişisel ihtiyaçları için yaptıkları küçük çaplı inşaat işleri için ticaret odasına kayıt zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ticaret Odasına Kayıt Nasıl Yapılır?
Ticaret odası kaydı hem MERSİS sistemi üzerinden online olarak hem de ilgili ticaret odasının fiziki ofisine başvuru ile yapılabilir. Aşağıda süreci adım adım özetledik:
1. Gerekli Belgelerin Hazırlanması
Gerçek Şahıs Şirketleri için:
- Oda kayıt beyannamesi (Odanın web sitesinden temin edilebilir)
- Nüfus cüzdanı fotokopisi (T.C. kimlik numaralı ve noter/ muhtar onaylı)
- İmza beyannamesi
- Yabancı uyruklular için ikamet tezkeresi (varsa)
- Yabancı uyruklular için pasaport çeviri ve noter tasdikli fotokopiler
- Vekalet ile işlem yapılıyorsa vekaletname fotokopisi
- Vergi dairesinden alınan bilanço esasına göre defter tutulduğuna dair yazı
- Oda kayıt ücretinin ödendiğine dair dekont
Tüzel Kişi – Dernek – Vakıf İşletmeleri için:
- Oda kayıt beyannamesi
- Dernekler ve vakıf işletmeleri için noter tasdikli ana sözleşme
- Kooperatifler için ticaret sicil müdürlüğü onaylı ana sözleşme kitapçığı
- Noter onaylı imza beyannamesi
- Vekalet ile işlem yapılıyorsa vekaletname fotokopisi
- Ticaret sicil tasdiknamesi
- Oda kayıt ücretinin ödendiğine dair dekont
Belgeler bulunduğunuz ilin Ticaret Odası’na göre değişiklik gösterebilir. Başvuru öncesi ilgili odanın web sitesinden kontrol edilmelidir.
2. Başvuru Süreci
- Şirket kuruluşu esnasında MERSİS üzerinden ticaret sicili işlemleri tamamlandığında ticaret odası kaydı da yapılmış olur.
- Sonradan kayıt için belgelerle birlikte ilgili ticaret odasına fiziki başvuru yapılabilir.
- Başvurunun ardından kayıt ücreti ve aidat ödenir.
- Kayıt onaylandıktan sonra oda üyeliğiniz aktifleşir.
3. E-Devlet Üzerinden Sorgulama
Ticaret odası kaydınızın gerçekleşip gerçekleşmediğini e-Devlet platformu üzerinden Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) kayıt sorgulama hizmeti ile kontrol edebilirsiniz.
Ticaret Odasına Kayıt Olmanın Avantajları
Ticaret Odası kaydı ile birlikte işletmeniz birçok avantajdan faydalanır:
- Resmi faaliyet belgesi ve kapasite raporu alma
- Eğitim, seminer ve bilgilendirme toplantılarına katılım
- Ticari krediler ve finansal desteklerde referans niteliği
- İhracat destekleri ve ticari belgeler
- Fuar, organizasyon ve iş birliği ağlarına dahil olma
- Kurumsal görünürlük ve prestij
Ticaret Odası Kayıt Ücreti Ne Kadar?
Kayıt ücretleri, kayıt olunan odaya, işletme türüne ve şirket sermayesine göre değişkenlik gösterir. Ücret kalemleri şunları içerir:
- Kayıt ücreti (tek seferlik)
- Yıllık aidat
- Munzam aidat (belirli ciroyu aşan firmalar için)
Güncel ücret bilgileri için ilgili Ticaret Odası’nın resmi web sitesi ziyaret edilmelidir.
Üyeler, odaya kayıt işlemi sırasında bir defaya mahsus kayıt ücreti ve her yıl yıllık aidat ödemekle yükümlüdür. Yıllık aidatlar, her yıl haziran ve ekim aylarında olmak üzere iki eşit taksitte tahsil edilir. Ancak, kayıt ücretinin ödendiği yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz.
Munzam Aidat
Oda yönetimleri, her yıl üyelerden;
- Gerçek kişi tacir ve sanayicilerin gelir vergisi beyannamelerinde yer alan ticari kazanç tutarı,
- Tüzel kişi tacir ve sanayicilerin kurumlar vergisi beyannamelerinde gösterilen ticari bilanço karı,
üzerinden binde beş oranında munzam aidat tahsil eder. Zarar eden üyeler ise o yıl için munzam aidat ödemekten muaftır.
